Als een dierbare overlijdt, dan moet er veel geregeld worden. Eén van die zaken is de afwikkeling van de nalatenschap. Een nalatenschap bestaat uit alle schulden en bezittingen die de overledene achterlaat. Deze schulden en bezittingen moeten onder de erfgenamen verdeeld worden. Hoe verloopt de afwikkeling van een nalatenschap en wat komt hier allemaal bij kijken?

Wie zijn de erfgenamen?

Voordat de nalatenschap verdeeld kan worden, moet eerst duidelijk zijn wie de erfgenamen zijn die recht hebben op (een deel van) de nalatenschap. Wie de erfgenamen zijn, staat vastgelegd in het testament van de overledene. U kunt contact opnemen met het Centraal Testamentenregister om na te gaan of iemand een testament heeft opgesteld. Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. 

Aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap

De erfgenamen zijn niet verplicht om de nalatenschap te aanvaarden. In sommige gevallen is dit niet gewenst, omdat er schulden zijn of vanwege slecht contact met de overledene of de andere erfgenamen. Erfgenamen kunnen kiezen om de erfenis te aanvaarden, beneficiair te aanvaarden of te verwerpen. U kunt hier meer lezen over het wel of niet aanvaarden van een nalatenschap.

 Aan het aanvaarden of verwerpen van een nalatenschap zijn kosten verbonden. Als u een erfenis beneficiair wil aanvaarden of verwerpen, legt u daarvoor een verklaring af bij de rechtbank. De rechtbank maakt vervolgens een ‘akte nalatenschap’ op. Hiervoor betaalt u 134 euro griffierechten (2022). Als u met meerdere erfgenamen tegelijk dezelfde verklaring aflegt, betaalt u maar één keer griffierechten. U kunt dit ook door een deskundige laten regelen. 

Verklaring van erfrecht

Om aan derden te kunnen aantonen wie de nalatenschap beheert, kan de notaris een verklaring van erfrecht opstellen. In principe zijn alle erfgenamen gezamenlijk verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap. Maar het meest praktisch is als alle regelzaken in handen van één persoon liggen, namelijk bij een gevolmachtigde of een executeur. Een executeur wordt door de overledene benoemd in het testament. Dit kan een erfgenaam of bekende zijn, maar dit kan ook een professionele executeur zijn. Als de overledene niks in een testament heeft geregeld, kunnen de erfgenamen ervoor kiezen om één van de erfgenamen te machtigen om namens alle erfgenamen de zaken te regelen.

De nalatenschap in kaart brengen

De bezittingen en schulden van de overledene moeten in kaart worden gebracht. Dit wordt vastgelegd in een boedelbeschrijving. Denk bij bezittingen aan spaargeld, een koophuis en de inboedel. Maar denk ook aan de digitale nalatenschap: welke accounts en online eigendommen zijn er? Om de schulden in kaart te brengen moet banken geïnformeerd worden of de overledene leningen had, of er nog rekeningen openstaan en of er schulden zijn geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).

Vereffening

Als de erfenis door één of meerdere erfgenamen beneficiair wordt aanvaard, dan vindt vereffening van de nalatenschap plaats. Vereffenen is het financieel afhandelen van de nalatenschap volgens een verplichte procedure, waarbij bezittingen en schulden in kaart worden gebracht en betalingen worden afgehandeld. Een vereffenaar is verantwoordelijk voor deze afwikkeling. In principe zijn alle erfgenamen samen vereffenaar. Komen de erfgenamen er niet uit? Dan kan de rechtbank een vereffenaar benoemen. Bij voorkeur is dit een professionele vereffenaar met ervaring met de afwikkeling van complexe nalatenschappen.

Verdeling van de nalatenschap

De executeur of gevolmachtigde maken de nalatenschap klaar voor de verdeling. De verdeling van de nalatenschap gebeurt door de erfgenamen zelf. De overledene kan ook in het testament bepalen dat de executeur meer bevoegdheden krijgt en de nalatenschap wel mag verdelen. De executeur wordt dan ook benoemd tot afwikkelingsbewindvoerder.

Het overgebleven geld en de spullen worden verdeeld onder de erfgenamen. De verdeling gaat volgens de bepalingen in het testament. Als er geen testament is, gelden de bepalingen in de wet. Meestal worden eerst de spullen verdeeld. Daarna wordt het geld verdeeld. Erfgenamen die minder spullen kregen, kunnen met geld gecompenseerd worden. 

Hulp nodig bij afwikkeling van een nalatenschap?

Bij NOVEX zijn professionele executeurs en vereffenaars aangesloten die u kunnen helpen bij de afwikkeling van een nalatenschap. Vind een professionele vereffenaar of executeur bij u in de buurt.