De afwikkeling van een erfenis is vaak een tijdrovend en een emotioneel zwaar proces. Als er in deze toch al zware periode ruzie of onenigheid ontstaat tussen de erfgenamen, wordt de afwikkeling nog ingewikkelder en kan het langer duren. Er ontstaan regelmatig ruzies en onenigheden na het overlijden van een dierbare, ook als er voorheen geen problemen waren in de familierelaties. We bespreken hoe de afwikkeling van de erfenis kan verlopen als er sprake is van ruzie in de familie.
Ruzie om de erfenis
Alle conflictsituaties zijn anders en ook iedere nalatenschap is anders, daarom is er niet één oplossing voor afwikkeling bij ruzie. We maken hieronder onderscheid tussen situaties met en zonder testament.
Afwikkeling bij ruzie – zonder testament
Als er geen testament is opgemaakt voor het overlijden, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. De erfgenamen zijn meestal de echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen van de overledene. Als die er niet (meer) zijn, zijn ouders, broers en zussen erfgenaam. Alle erfgenamen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis. Als de erfgenamen het onderling niet eens kunnen worden, kan dit tot lastige situaties leiden. We bespreken hieronder twee opties om toch de erfenis te kunnen afwikkelen.
Hulp van een bemiddelaar
Het is vaak het prettigst als de erfgenamen toch een manier vinden om er onderling uit te komen. Het kan helpen om de hulp in te schakelen van een onafhankelijke bemiddelaar, ook wel mediator genoemd. Er zijn gespecialiseerde nalatenschapsmediators die erfgenamen kunnen ondersteunen bij het bereiken van overeenstemming gedurende de afwikkeling van de nalatenschap. Daarnaast kan een NOVEX-executeur ook ondersteuning bieden.
Inschakelen van de rechter
Als er geen testament is, zijn de erfgenamen zoals genoemd gezamenlijk verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis. Als een van de erfgenamen de nalatenschap beneficiair aanvaard zijn alle erfgenamen tezamen vereffenaar. Als de erfgenamen er samen niet uit komen, kan de rechter op verzoek deze taak toedelen aan één van de erfgenamen. Als het niet lukt om één van de erfgenamen aan te wijzen als vereffenaar, dan kan de rechter op verzoek een professionele vereffenaar aanwijzen. Dit is een procedure bij de rechtbank en voor dit proces is een advocaat nodig.
Als de nalatenschap na vereffening verdeeld moet worden, is er vervolgens wel weer overeenstemming nodig van alle erfgenamen. Als het de erfgenamen niet lukt om het eens te worden, kunnen de erfgenamen een verdeling vorderen bij de rechter. In dit geval wordt de kantonrechter ingeschakeld. De kantonrechter bepaalt dan hoe de bezittingen worden verdeeld. Zo kan er ook een taxateur ingeschakeld worden die de waarde van onroerende zaken vaststelt, zoals grond en woning(en). Op die manier kunnen discussies over de waarde voorkomen worden en kan de erfenis eerlijk worden verdeeld onder de erfgenamen.
Het is daarnaast ook mogelijk dat om voor losse vraagstukken een rechter in te schakelen, bijvoorbeeld bij het vaststellen van een boedelbeschrijving. De rechtbank kan dan bijvoorbeeld aan een notaris opdracht geven een notariële boedelbeschrijving op te stellen.
Voordat u bij de rechter komt zou u een NOVEX-executeur kunnen vragen om ondersteuning. Heldere en duidelijke communicatie tussen de erfgenamen kan onenigheid voorkomen en de afwikkeling zonder tussenkomst van een rechter bespoedigen.
Afwikkeling bij ruzie – met testament
Een testament kan duidelijkheid geven en ruzie voorkomen. Als de overledene tijdens zijn of haar leven haar wensen heeft laten vastleggen in een testament, zijn er verschillende zaken die vastgelegd kunnen worden om ruzie te voorkomen, of bij eventuele ruzies de afwikkeling toch zo soepel mogelijk te laten verlopen.
Duidelijkheid over erfgenamen en verdeling
In een testament kan bijvoorbeeld worden opgenomen wie de erfgenamen zijn en aan wie u wat wilt nalaten. Sommige mensen kiezen er voor om hun wensen met de beoogd erfgenamen te bespreken. Zij geven als reden dat zij hiermee onduidelijkheid, frustratie of ruzie willen voorkomen. Deze keuze is erg afhankelijk van de situatie.
Mediation clausule
In het testament kan ook een mediation clausule worden opgenomen. In deze clausule kan worden opgenomen dat erfgenamen in bepaalde conflictsituaties de hulp van een mediator moeten inschakelen. En komen de erfgenamen er ook met mediation niet uit? Dan kan later alsnog worden besloten om de rechter in te schakelen.
Executeur en afwikkelingsbewindvoerder
In het testament kunt u ook een executeur of afwikkelingsbewindvoerder benoemen. Zo kunt u voorkomen dat alle erfgenamen gezamenlijk beslissingen moeten nemen en er daardoor niet uitkomen. De executeur heeft namelijk de verplichting om de schulden van de nalatenschap te voldoen en de nalatenschap klaar te maken voor de verdeling. De afwikkelingsbewindvoerder heeft vervolgens de bevoegdheid om de nalatenschap te verdelen. Dit proces kan dan worden voortgezet zonder toestemming van de erfgenamen. Met de benoeming van een executeur/afwikkelingsbewindvoerder bepaalt u dus wie de leiding heeft bij de afwikkelen van uw nalatenschap.
Professionele executeur NOVEX
Bij de afwikkeling van een erfenis kan het prettig zijn als een ervaren en onafhankelijke executeur, die niet emotioneel betrokken is, beslissingen kan nemen. Door een executeur in uw testament op te nemen en uw wensen vast te leggen, geeft dit tijdens de afwikkeling rust en duidelijkheid voor uw erfgenamen. Bij NOVEX zijn professionele executeurs aangesloten met ervaring bij de afwikkeling van complexe nalatenschappen. Bent u benieuwd wat onze executeurs voor u kunnen betekenen? Bekijk hier de executeurs bij u in de buurt en neem gerust contact met hen op om uw situatie te bespreken.