Bij een erfenis hebben kinderen recht op hun kindsdeel. Dit is een wettelijk vastgelegd deel van de erfenis. In dit artikel leest u wat het verschil is met de legitieme portie, wat de voorwaarden zijn voor opeising en welke rechten u als erfgenaam hebt.

Kindsdeel opeisen – na overlijden langstlevende (stief)ouder

U kunt een kindsdeel meestal niet opeisen wanneer één van uw ouders overlijdt. Dit kan pas als beide ouders overleden zijn. Dit is in het Nederlandse recht geregeld om de langstlevende partner te beschermen en te voorkomen dat hij of zij in de financiële problemen komt. Vaak zit (een deel van) het geld van het kindsdeel bijvoorbeeld in de koopwoning van de ouder. In dit geval zou de langstlevende het huis moeten verkopen om het kindsdeel te betalen. Door deze regeling (de langstlevende ouder verkrijgt de eigendom van de woning met alle rechten en plichten) worden deze situaties voorkomen.

Dit geldt overigens niet alleen voor uw biologische ouders, maar ook als uw ouder opnieuw getrouwd is. Zolang uw (stief)ouder nog in leven is, kunt u uw kindsdeel dus niet opeisen. Er zijn echter wel uitzonderingen. Daarover leest u in de volgende alinea’s meer.

Kindsdeel opeisen – andere mogelijkheden

U kunt het kindsdeel opeisen wanneer de langstlevende ouder:

  • Overlijdt;
  • Gaat hertrouwen
  • Is hertrouwd en overlijdt;
  • De stiefouder overlijdt;
  • In de schuldsanering terechtkomt;
  • Failliet wordt verklaard.

Daarnaast kunnen ouders in een testament bepalen dat het kindsdeel ook in andere situaties kan worden opgeëist. Zo kan worden bepaald dat kinderen het kindsdeel kunnen opeisen als de langstlevende ouder in een zorginstelling wordt opgenomen.

De hoogte van het kindsdeel

De hoogte van het kindsdeel is uiteraard afhankelijk van het vermogen in de nalatenschap. Daarnaast is de hoogte afhankelijk van het aantal erfgenamen in de nalatenschap. Is één van beide ouders nog in leven? Dan is de helft van het gezamenlijke vermogen (indien sprake is van gemeenschap van goederen) van de langstlevende. De overige helft wordt verdeeld onder de erfgenamen. Als beide ouders niet meer in leven zijn, wordt de volledige erfenis verdeeld onder de kinderen.

We willen dit graag verduidelijken met een voorbeeld. Stel: één van de ouders overlijdt en er zijn drie kinderen. Het vermogen is € 100.000. De helft van het vermogen, namelijk € 50.000, is in dat geval van de langstlevende. De overige helft wordt verdeeld onder de erfgenamen. Dat zijn de langstlevende partner en de drie kinderen. Het bedrag komt dan uit op € 12.500 per persoon. De kinderen kunnen dit deel zoals genoemd niet direct opeisen.

Daarnaast is het mogelijk dat het kindsdeel jaarlijks met een rentepercentage wordt verhoogd. Hierbij wordt gekeken naar de wettelijke rente min zes procent. Is de wettelijke rente lager dan zes procent? Dan wordt het kindsdeel niet verhoogd door rente. Als het kindsdeel opeisbaar is, kan ook de eventuele rente op het kindsdeel worden opgeëist. De wijze waarop dit mogelijk is bij een tussentijdse opeising hangt af van de omschrijving hiervan in het testament.

Lange periode tot opeisen kindsdeel

Er kan een lange periode zitten tussen het overlijden van de eerste en de langstlevende ouder. In dat geval kan het dus lang duren voordat een kind zijn of haar kindsdeel kan opeisen. Het is mogelijk dat de langstlevende ouder het beschikbare vermogen opmaakt. Hoewel u hier weinig tegen kunt doen, zijn er mogelijkheden om uw kindsdeel te beschermen. U kunt goederen uit de erfenis bijvoorbeeld opeisen door u te beroepen op zogenoemde wilsrechten. Hoewel de langstlevende het vruchtgebruik houdt, wordt u eigenaar en voorkomt u dat het kindsdeel wordt opgemaakt.

Wat is het verschil tussen het kindsdeel en de legitieme portie?

Een kindsdeel is niet hetzelfde als een legitieme portie. De legitieme portie is namelijk het deel van de erfenis waar kinderen recht op hebben als ze onterfd zijn. De hoogte van de legitieme portie is de helft van het erfdeel wat het kind zonder testament zou krijgen. Kinderen blijven dus altijd recht houden op een deel van de erfenis.

Conflicten over de nalatenschap en het kindsdeel

Er kunnen conflicten ontstaan over de verdeling van de nalatenschap en de hoogte van het kindsdeel. Dit kan de afwikkeling vertragen en kan de nabestaanden in de weg staan in hun rouwproces. Als de erfgenamen er niet uit komen, kan de rechter worden gevraagd om het kindsdeel vast te stellen.

Bij de afwikkeling van een erfenis kan het prettig zijn als een ervaren en onafhankelijke executeur verantwoordelijk is voor de afwikkeling van de nalatenschap, waaronder het bepalen van de hoogte van het kindsdeel, maar ook voor het berekenen van de legitieme portie als een kind blijkt onterfd. Een professionele executeur kan u hierbij helpen. Door uw wensen en een executeur in uw testament op te nemen, geeft dit uw erfgenamen duidelijkheid en rust tijdens het rouwproces en de afwikkeling van de erfenis. Bij NOVEX zijn professionele executeurs aangesloten met ervaring bij de afwikkeling van complexe nalatenschappen. Bent u benieuwd wat onze executeurs voor u kunnen betekenen? Bekijk hier de executeurs bij u in de buurt en neem gerust contact met hen op om uw situatie te bespreken.