Ik ben vereffenaar. En nu?

De vereffenaar krijgt de verantwoordelijkheid voor de afwikkeling van een nalatenschap van rechtswege of bij benoeming door een rechter (lees hier meer over de benoeming). Bij vereffening dient met diverse procedurevoorschriften rekening te worden gehouden.

Procedurevoorschriften vereffening

De door de rechter benoemde vereffenaar moet zich altijd aan al deze voorschriften houden (zware vereffening), tenzij een rechter anders heeft bepaald (lichte vereffening). De vereffenaars die van rechtswege vereffenen hebben automatisch met de lichte vereffening te maken, dus zij hebben in principe minder verplichtingen.

Schulden groter dan baten: melden bij kantonrechter

Bij een ‘negatief saldo’ van de nalatenschap (meer schulden dan bezittingen) moet de kantonrechter daarvan zo spoedig mogelijk op de hoogte worden gebracht. Als deze melding niet wordt gedaan, dan lopen de erfgenamen het risico met hun eigen vermogen aansprakelijk te worden gesteld voor schulden van de overledene.

Aanwijzingen en vragen van de kantonrechter

De vereffenaar volgt de (eventuele) aanwijzingen van de kantonrechter op en beantwoordt eventuele vragen.

Boedelbeschrijving opstellen

Bij wettelijke vereffening moet op korte termijn een boedelbeschrijving van de nalatenschap worden opgesteld. De beschrijving is een overzicht van bezittingen en schulden en wordt ter inzage gelegd bij de griffie van de rechtbank.

Oproepen schuldeisers

Schuldeisers die bekend zijn worden via een brief opgeroepen om hun vordering in te dienen voor een datum die door de kantonrechter wordt bepaald. Mogelijke andere schuldeisers worden via de Staatscourant opgeroepen. De kantonrechter wordt op de hoogte gebracht als er bekende schuldeisers zijn, maar hun adressen onbekend zijn. In het geval van zware vereffening wordt een lijst opgemaakt van vorderingen van schuldeisers waarover geen discussie is. Die lijst wordt ter inzage gelegd bij de boedelnotaris of de rechtbank en de schuldeisers worden daarover geïnformeerd.

Beheren en vereffenen

Gedurende de vereffening is de vereffenaar de enige partij die beheershandelingen mag verrichten. Zo mag hij bijvoorbeeld goederen uit de nalatenschap verkopen als dat nodig is voor het betalen van schulden van de nalatenschap. Over de keuze van de te verkopen goederen moet hij zoveel als kan in overleg treden met de erfgenamen. Verkopen mag niet als dat niet nodig is om schulden te betalen.

Uitdelingslijst, rekening en verantwoording

Als de termijn voor het indienen van vorderingen is verstreken, stelt de vereffenaar (bij zware vereffening) binnen zes maanden daarna een rekening en verantwoording en een uitdelingslijst op. Op deze lijst staat hoe de erfenis wordt uitgekeerd aan de schuldeisers. Deze worden neergelegd bij de boedelnotaris of de rechtbank. De vereffenaar maakt dit bekend aan de schuldeisers. Belanghebbenden hebben dan één maand om bij de rechter de uitdelingslijst aan te vechten, voordat de uitdelingslijst definitief wordt en er tot uitkering wordt overgegaan.

Uitkering en opheffing

Als de nalatenschap uiteindelijk een positief saldo heeft, dan kunnen alle schuldeisers worden betaald en kan het overschot worden uitgekeerd aan de erfgenamen. Als er een tekort is, dan worden de schuldeisers naar evenredigheid betaald zoals is beschreven op de uitdelingslijst. Sommige schuldeisers, zoals de uitvaartondernemer en de Belastingdienst, gaan dan wel voor op anderen. Als er alleen maar schulden zijn en helemaal geen bezittingen, dan kan bij de kantonrechter een verzoek tot opheffing van de vereffening worden ingediend en zullen niet alle schulden worden betaald. Als de schuldeisers betaald zijn, er nog geld over is maar de erfgenamen niet bekend zijn, dan wordt het restant in bewaring gegeven bij de overheid. Mochten zich later toch nog erfgenamen melden, dan kunnen die  daar terecht.